Rekabet Kurulu Başkanı Birol Küle, Trendyol’un rekabeti ihlal etmeye devam etmesi halinde günlük para cezasına çarptırılabileceğini söyledi.
Sabah Gazetesi köşe yazarı Dilek Güngör, Trendyol’a verilen 61.3 milyon liralık rekabet cezası hakkında Küle’ye röportaj verdi.
Rekabet Kurulu Başkanı Birol Küle, “Yükümlülüklere uyulmaması durumunda günlük nispi para cezaları da gündeme gelebilir. Teşebbüslere her gün bir önceki yılın cirosu yüklenebilir, bu nedenle biz ceza kestik demiyoruz, süreci takip ediyoruz.” .
İşte Güngör’ün yazısı…
Trendyol’a idari para cezası verilmesi büyük yankı uyandırdı. ilişkiniz nasıldı?
Trendyol hakkında soruşturma çeşitli şikayetler üzerine başlatıldı. Ancak yerinde incelemelerden elde edilen bulgularla soruşturmanın konusu genişledi. Trendyol’un ağır reklam harcamaları yapması, kendisi kadar harcama yapamayan rakiplerini zor durumda bırakması, platformda faaliyet gösteren satıcıların rakip platformlarda faaliyet göstermesinin engellenmesi, güçlü konumu nedeniyle sitesinde eser satanlara haksız sözleşme koşulları dayatılması ve kullandığı algoritmalar ile Trendyol markalı çalışmaları kullanıcılara daha görünür kılmaktır. Bu çalışmada pazaryerinde satış yapan üçüncü kişi satıcıların bilgilerini kullanarak faaliyetine müdahale ettiği ve haksız menfaat sağladığı hususlar incelenmiştir. Yaklaşık iki yıl süren bir incelemeden bahsediyoruz. Bu süreçte Trendyol’un pazarda rekabeti daha hızlı tesis etmek ve rekabet dinamiğine doğrudan nüfuz etmek için bize taahhüt ettiği bazı maddeleri soru işareti bırakan rekabete aykırı endişeleri giderdik. Ancak Trendyol’un algoritmaya müdahale ederek kendi faaliyetine haksız kazanç sağladığı ve platform üzerinden satış yapan üçüncü taraf satıcıların verilerini kullanarak haksız kazanç sağladığı delillerle ispatlanan Trendyol’un hakim durumunu kötüye kullanması nedeniyle yaklaşık 61 milyon idari para cezası uygulandı. pazar yeri ve bu davranışın pazar üzerindeki etkileri ortaya konulmuştur. Para cezasına ek olarak kapsamlı bir tedbir paketi de emredildi.
Bazı tartışmaları kararlılıkla sonuçlandırdığımızı söylediniz, bunlar nedir?
2020 yılında kanunumuzda yapılan değişiklikle birlikte taahhüt sürecinin yürütülmesine komitemiz teşebbüslerin talep etmesi ve bu talebin uygun görülmesi halinde karar verebilmektedir. Bu sayede işletmelerin yol açtığı rekabet sorunlarını hızlı ve somut bir şekilde çözmek, sorumluluk altına girmek diyebiliriz. İşletmeler de bir projeksiyon sunuyor, bazı yapısal, davranışsal sistemler getirme sözü veriyorlar ve bu projeksiyon faydalı bulunursa hızla uygulamaya koyuyorlar. Yararlı olup olmayacağına ilişkin takdir Rekabet Kurulu’na aittir. Bunun için çok detaylı analizler yapılmakta ve sektör paydaşlarının görüşleri alınmaktadır. Trendyol da soruşturma sürecinde böyle bir prosedüre başvurmak istedi ve bunun yarattığı endişeleri gidermek için bazı taahhütler teklif etti. Bu taahhütlerin bir kısmı kabul edildi, bir kısmı reddedildi. Reddedilen kısımlar için soruşturma süreci devam etmiş ve süreç sonunda idari para cezası uygulanmıştır.
Kabul edilen taahhütler nelerdi?
Trendyol, rakiplerini zor durumda bırakan ve çok yüksek kalan reklam harcamalarına belli bir üst sınır getirdi, münhasırlık kararının pazaryerinde faaliyet gösteren satıcılarla akdedilecek sözleşmelerde yer almayacağını, tüm satıcıların serbestçe reklam ve reklam yapabileceğini bildirdi. satıcı paneli üzerinden satış yapabilecekleri kanalları seçmeleri ve satıcıların satış kanallarında herhangi bir kısıtlama uygulanmamasıdır. açıkça bilgilendirileceğini taahhüt etti. Satıcıların erişebileceği arayüzler, mali durum göstergeleri, satıcı uyarı ve puanlama sistemleri, termin tarihleri gibi çeşitli konularda iyileştirmeler yapılmıştır.
Verilen ceza kamuoyunda düşük olarak algılandı. Gerçekten bu kadar mı?
Hakim durumu kötüye kullanarak 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’u ihlal ettiği tespit edilen şirkete caydırıcılık sağlamak amacıyla geliri oranında idari para cezası verilir. Cezai yaptırımlar kullandığımız tek yöntem değildir. Trendyol’a ayrıca algoritmalar ve kodlamalar yoluyla müdahale edilmemesi ve pazaryeri faaliyeti kapsamında elde edilen verilerin kendisi ile ilgili private label çalışmalarda kullanılamaması için önlemler alındı. Trendyol’un yukarıda belirtilen yükümlülüklere uymaması durumunda günlük nispi para cezalarının gündeme gelebileceğini vurgulamakta fayda var. Bu da ciddi bir yaptırımdır. Taahhütlere uyulmaması halinde, teşebbüslere her gün için bir önceki yıl cirosunun on binde birine kadar idarî para cezası verilebilir. Biz ceza verdik demiyoruz, sürecin takipçisiyiz.
FATURAYI RAKİPÇİYE DAHİL ETMİYORUZ
Bundan sonra Trendyol’un pazardaki hakimiyeti sona erecek mi? Kararı nasıl anlamalıyız?
Trendyol’un 2020 yılında Hepsiburada, N11, Amazon, Çiçeksepeti, EpttAvm gibi rakiplerini geride bırakarak hakim duruma ulaştığı tespit edilmiştir. 4054 sayılı Kanun kapsamında bir teşebbüsün hakim durumda olması ihlal teşkil etmez. rekabet hukuku açısından tek başınadır. Ancak mevcut soruşturmada olduğu gibi Trendyol’un bu konumunu çeşitli eylemlerle kötüye kullanması 4054 sayılı Kanun kapsamında yasaklanmıştır. Temel amacımız adil ve rekabetçi bir ortam sağlayarak piyasada aktif rekabet oluşturmaktır. Aksi halde başarısız olan işletmeleri piyasada tutmak ve desteklemek; Aktif ve verimli olmayan, kendini yenileyemeyen işletmelerin başarısızlıklarını rakiplerine mal edecek bir yaklaşımımız yok, olamaz. Adil ve rekabetçi bir ortamın oluşturulmasından sorumluyuz. Top oyunda. Düz olan kazansın ki tüketici kazansın.
BU İLK SORUŞTURMA
Yönetim kurulunun bu tür ihlallerle ilgili daha önce almış olduğu kararlar var mı?
Google Alışveriş, Google Yerel Arama kararları, platform oyuncularının dijital pazarlardaki hakim durumlarını kötüye kullanarak kendi çıkarlarına hizmet etme eylemlerine örnek olarak verilebilir. Ancak Trendyol kararı, e-pazaryerlerine özgü algoritmalara müdahale ve veri aktarımı yoluyla kayırmacılık davranışının tespit edildiği ilk soruşturma… Bu nedenle çok değerli.
AMAZON ÖRNEĞİ VERDİ
Dünyada bu kapsamda yapılmış çalışmalar var mı?
Amazon birçok Avrupa ülkesinde hakimdir. Hem bağımsız satıcıların ürünlerini doğrudan tüketicilere satabilecekleri bir pazar yeri hem de perakendeci olarak bağımsız satıcılarla rekabet halinde. Avrupa Komitesi 2019’da soruşturma başlattı. Aralık 2022’de Amazon’dan bir takım taahhütler alındı. Bunlardan biri; pazardaki bağımsız satıcıların faaliyetleriyle ilgili veya bunlardan türetilen kamuya açık olmayan verileri kullanmamak.
TAMAMLAYICI E-TİCARET HUKUKU
E-ticaret yasası yürürlüktedir. Rekabet Kurumu’nun rolü ile Ticaret Bakanlığı’nın rolü örtüşüyor mu? Bu durum oyuncular için bir belirsizlik yaratıyor mu?
4054 Sayılı Kanun ile dijital piyasalarda rekabetin korunması konusu Rekabet Kurumu’na bırakılmıştır. Rekabet Kurumu, dijital pazarları e-pazaryerleri de dahil olmak üzere daha geniş bir perspektiften incelemektedir. Ancak unutulmamalıdır ki ticaret hukuku ile rekabet hukuku arasındaki bağlar birbirini beslemekte ve aktif olarak uygulanmasını kolaylaştırmaktadır. Bu nedenle e-ticaret kanunundaki düzenlemelerin uygulamalarımızı tamamlayacağını düşünüyorum.
